Stikstof is een dynamisch onderwerp. Hoewel er in de afgelopen periode een aantal ontwikkelingen zijn geweest, is nog geen sprake van definitieve duidelijkheid. Desondanks praten wij u graag bij.
Spoedwet aanpak stikstof
Op 1 januari jongstleden is de Spoedwet aanpak stikstof in werking getreden. Deze wet voorziet onder meer in:
- De mogelijkheid om bij ministeriële regeling een stikstofregistratiesysteem en/of een drempelwaarde voor de vergunningplicht in te stellen;
- Een grondslag om bij ministeriële regeling de stikstofuitstoot door de veehouderij via het veevoerspoor terug te dringen;
- Versnelde procedures op grond van de Crisis- en herstelwet voor natuurherstelmaatregelen;
- Het vervallen van de vergunningplicht voor activiteiten met niet-significante effecten voor Natura 2000-gebieden.
Legalisatie meldingen
Onder de werking van het PAS kwamen een aantal activiteiten in aanmerking voor een vrijstelling van de Natura 2000-vergunningplicht, waarmee kon worden volstaan met het doen van een melding. De Raad van State zette echter een streep door deze werkwijze, met veel onduidelijkheid voor de melders van deze activiteiten tot gevolg. Minister Schouten heeft in een kamerbrief aangegeven dat het kabinet deze onduidelijkheid weg wil nemen. Het gaat daarbij volgens de minister om projecten waarvoor op 29 mei 2019 de volgende situatie gold:
- Het project was volledig gerealiseerd, installaties, gebouwen en infrastructuur e.d. waren opgericht; of
- Het project was weliswaar nog niet volledig gerealiseerd, maar de initiatiefnemer had aantoonbaar stappen gezet met het oog op volledige realisatie; of
- Het project was weliswaar nog niet aangevangen, maar daarvoor waren wel al aantoonbare onomkeerbare, significante investeringsverplichtingen aangegaan.
Minister Schouten geeft aan dat, om duidelijkheid te bieden, al deze meldingen door de overheid gelegaliseerd worden. In de gebiedsaanpakken wordt een passende beoordeling voor de te legaliseren meldingen meegenomen. Indien nodig treffen het Rijk en de provincies maatregelen op gebiedsniveau. Minister Schouten stelt in de kamerbrief dat het Rijk in haar rol als bevoegd gezag niet actief zal handhaven op deze meldingen en dat zij de provincies zal vragen om dit ook niet te doen.
Maatregelenpakket landbouw
Minister Schouten heeft eveneens toegezegd binnenkort met een maatregelenpakket voor de landbouw te komen. Zij geeft daarbij aan dat aan boeren die willen blijven ondernemen perspectief en mogelijkheden geboden moeten worden. Daarnaast wil ze boeren die willen stoppen de mogelijkheid van een gerichte en vrijwillige uitkoop bieden. Wanneer en hoe dit exact wordt ingevuld is nu nog onbekend.
Drempelwaarde
Het kabinet heeft eerder al aangegeven dat zij de mogelijkheid van een drempelwaarde willen onderzoeken. Dit zou betekenen dat voor een nieuwe activiteit met (geringe) stikstofdepositie dan geen natuurvergunning nodig zou zijn, mits die depositie onder de drempelwaarde blijft. In dit kader heeft het kabinet de Raad van State om advies gevraagd. Hieruit volgt dat de Raad van State stelt dat een drempelwaarde bij voorkeur regionaal wordt vormgegeven. Uit de kamerbrief van Minister Schouten van 16 december 2019 blijkt dat het kabinet dit advies op wil volgen. Hiervoor is het volgens minister Schouten eerst nodig om stikstofruimte te creëren. Of en wanneer met een regionale drempelwaarde gewerkt kan gaan worden is op dit moment nog onbekend. Dit is volgens minister Schouten afhankelijk van een zorgvuldig proces in de regio en op welke termijn bronmaatregelen geregeld zijn.
Gebiedsgerichte aanpak
Inmiddels zijn provincies gestart met de voorbereidingen voor een gebiedsgerichte aanpak. Hiervoor geldt dat Gedeputeerde Staten de primaire regie hebben over de aanwending van de stikstofruimte die vanuit het stikstofregistratiesysteem beschikbaar is voor Natura 2000-gebieden en de vergunningenverlening op grond van de Wet natuurbescherming in de regio.
Advies beweiden en bemesten
Op 19 december 2019 heeft het Adviescollege stikstofproblematiek een tussentijds advies gegeven over de korte-termijnaanpak van bemesten en beweiden in 2020. Ten aanzien van bemesten is het Adviescollege van mening dat de ammoniakemissie bij het produceren en het aanwenden van mest, ten opzichte van de referentiedatum, doorgaans is afgenomen. Deze reductie is gerealiseerd door het aanscherpen van de toegestane hoeveelheden per gewas, strengere aanwendingsnormen en gewijzigde technieken (die leiden tot een lagere uitstoot). Uitzonderingen hierop zijn bedrijfsspecifieke situaties waarbij het grondgebruik structureel is veranderd. Voor die gevallen is een nadere beoordeling nodig en geldt mogelijk wel een vergunningplicht.
Het Adviescollege komt ten aanzien van beweiden tot de conclusie dat dit een positief effect heeft, zowel in de stal, alsook in de wei. De ammoniakemissie bij beweiden van vee is volgens het Adviescollege de facto generiek lager dan bij niet-beweiden van vee. De feitelijke situatie is gunstiger dan de vergunde situatie die alleen uitgaat van 5% reductie van stalemissies, terwijl de feitelijke reductie (van emissie uit stalmest en weidemest samen) groter is dan dit percentage. Voor beweiden geldt volgens het Adviescollege dat aannemelijk is dat geen sprake is van een hogere depositie dan waar in de stalvergunning reeds rekening mee is gehouden. Het Adviescollege ziet hieromtrent geen reden voor een verdere beoordeling van het huidige gebruik.
Bij de aanbieding van dit tussentijds advies heeft minister Schouten aangegeven dat de inzet van het kabinet is om beweiden en bemesten niet vergunningsplichtig te maken. Binnenkort zal hierover wellicht meer bekend worden.
Het Adviescollege heeft tenslotte aangegeven dat haar eindadvies nadere voorstellen zal gaan bevatten voor maatregelen om emissiereductie te realiseren, waarover later dus meer.
Zoals hiervoor reeds aan de orde is gekomen, wordt in de komende periode beetje bij beetje meer duidelijkheid verwacht. Wij zullen u daarover op de hoogte houden.
Heeft u vragen over dit onderwerp? Neemt u dan gerust contact op het de adviseurs of juristen van Arvalis.
