Ook in agrarische gezinnen is de woningnood een groeiend probleem. Voor kinderen uit het gezin en opvolgers zijn er nauwelijks geschikte woningen te vinden, en de huizenprijzen rijzen de pan uit.
Ook ouders die op zoek zijn naar een nieuwe woonruimte, lopen vaak tegen beperkingen aan. Een oplossing die steeds vaker wordt overwogen, is het realiseren van een extra woonruimte op het erf, zoals een ‘(pre-)mantelzorgwoning’ of een ‘meergeneratiewoning’. Dit betreft een tijdelijke woonruimte die na vertrek van de bewoners niet als zelfstandige woning mag blijven bestaan. Veel gemeentes bieden hier ruimte voor, en ook minister Mona Keijzer heeft zich sterk gemaakt voor een verruiming van deze mogelijkheden.
Financiële en praktische afwegingen
Het realiseren van een dergelijke woonruimte kan op korte termijn financieel aantrekkelijk zijn. De kosten voor een woonunit, verbouwing van een bedrijfsruimte of een aanbouw zijn vaak aanzienlijk lager dan de aankoop van een zelfstandige woning. Er hoeft immers geen bouwgrond te worden aangekocht, en de woonruimte is beperkt qua oppervlakte.
Toch kleven er ook nadelen aan. Omdat de woonruimte niet blijvend als zelfstandige woning mag worden gebruikt, kan er sprake zijn van kapitaalsverlies. In sommige gevallen zijn er wel alternatieven, zoals gebruik als recreatiewoning of bed & breakfast.
Bij elkaar op één erf wonen vraagt duidelijke afspraken en onderlinge afstemming. Privacy is een belangrijk aandachtspunt: een eigen tuin en terras kunnen bijdragen aan een prettige woonervaring, net als afspraken over elkaars ruimte en tijd respecteren. Zo kunnen meerdere generaties met plezier samenwonen en kunnen ouders met hulp van hun kinderen langer zelfstandig blijven wonen. Het is belangrijk te voorkomen dat een van de betrokkenen – vaak de partner van het kind – zich niet gelukkig voelt in de woonsituatie.
Juridische en financiële valkuilen
Naast de praktische kant, zijn er ook juridische en financiële zaken om te regelen. Gaan ouders zelf investeren in de tijdelijke woonruimte en blijven ze eigenaar van de ondergrond? Tegen welke waarde neemt de eigenaar van de hoofdwoning de ruimte over, aangezien deze na gebruik vaak niet als woning mag blijven bestaan?
Wat zijn de gevolgen bij overname door het kind? De financieringslasten zijn dan niet aftrekbaar als eigenwoningkosten, en er geldt een overdrachtsbelasting van 10,4% in plaats van 2%.
Bij overname van de woonruimte door het kind zal er ook een levenslang woonrecht voor de ouders moeten worden vastgelegd.
Als de bank een hypotheek verstrekt aan de eigenaar van de woning/bedrijfslocatie, zal zij vaak de volledige locatie als onderpand voor de financiering willen benutten. In een dergelijke situatie wordt van de ouders dan ook gevraagd akkoord te gaan met het verlaten van de woning als de bank het hypotheekrecht gaat uitwinnen.
Een dergelijke opzet betekent vaak dat er creatief gerekend wordt om het financieel mogelijk te maken dat het kind de ouderlijke woning of bedrijfslocatie overneemt. Ouders kunnen ervoor kiezen hun kind een extra schenking te doen, ook omdat zij zelf graag willen blijven wonen. Als dit bij alle gezinsleden duidelijk is, hoeft dit geen probleem te geven.
Ook onverwachte situaties, zoals echtscheiding, arbeidsongeschiktheid of overlijden, kunnen financiële gevolgen hebben. Daarnaast kan het voorkomen dat ouders vanwege gezondheidsredenen toch moeten verhuizen, waardoor de oorspronkelijke plannen wijzigen.
Duidelijke afspraken voorkomen problemen
Een mantelzorgwoning kan een uitstekende oplossing zijn voor ouders en kinderen die hier bewust voor kiezen. Het is echter essentieel om tijdig in gesprek te gaan en afspraken schriftelijk vast te leggen.
Arvalis kan hierbij ondersteunen. Onze bedrijfsadviseurs helpen het grotere plaatje te overzien en de juiste afspraken te maken. Onze omgevingsadviseurs kunnen de vergunningsmogelijkheden beoordelen en de aanvraag indienen, terwijl de vastgoedadviseur een taxatie kan verzorgen.
Meer weten? Neem gerust contact op met Anja Roes via 06-21212446 of anja.roes@arvalis.nl.
