De ladder die we hiermee bedoelen is de ‘escalatieladder’. De escalatieladder is een model voor conflict-escalatie ontwikkeld door de Oostenrijkse conflictexpert Friedrich Glasl.
Het model beschrijft de verschillende fasen die een conflict doorloopt naarmate het escaleert en biedt een gestructureerd overzicht van hoe conflicten zich kunnen ontwikkelen van een eenvoudig meningsverschil tot een destructieve strijd. Het model kent 3 hoofdfasen.
Fase 1: rationele fase
De partijen hebben in deze fase oog voor elkaars doelstellingen en voor de relatie. Het conflict wordt wel persoonlijk gemaakt, maar er is nog ruimte voor samenwerking en constructieve communicatie. Het gaat om zakelijke inhoudelijke verschillen waarbij de partijen in staat zijn om oplossingen te vinden die voor iedereen aanvaardbaar zijn (win-win).
Fase 2: emotionele fase
De tweede fase is vooral emotioneel. Partijen beginnen negatieve beelden van elkaar te vormen en proberen steun te krijgen van anderen om hun standpunt te versterken. Er ontstaan kampen en meningsverschillen worden heftige belangentegenstellingen. Angst, kwaadheid en verdriet krijgen de overhand. Het conflict escaleert verder met het gebruik van dreigementen. Anderen raken betrokken bij het conflict, vaak om het eigen gelijk bevestigd te zien. Het gaat niet meer om samen een oplossing te vinden, maar om te winnen ten koste van de ander.
Fase 3: strijdfase
De derde fase is de escalatiefase ofwel de strijdfase. In deze fase raken partijen verwikkeld in een bittere strijd waarin feiten, belangen, emoties en logica door elkaar heen lopen. Het wantrouwen is zo groot geworden dat partijen nu bewust beginnen met acties te ondernemen die schade toebrengen aan de ander, zelfs als dit ten koste gaat van hun eigen belangen. Het conflict wordt steeds destructiever dat uiteindelijk kan leiden tot een soort allesvernietigende strijd waarbij beide partijen bereid zijn zichzelf en de ander volledig te vernietigen, zonder enig perspectief op wederopbouw of herstel.
Glasl’s escalatieladder is een nuttig instrument voor conflictanalyse en -beheersing. Het helpt om conflicten te begrijpen en gericht in te grijpen voordat ze verder escaleren. De escalatieladder wordt veel gebruikt bij mediation om conflicten op te lossen. Door het gebruik van de escalatieladder kunnen mediators nauwkeurig bepalen in welke fase het conflict zich bevindt, en daardoor gerichte interventies (stellen van gerichte vragen en spiegelen van gedrag) inzetten die passend zijn bij het niveau van escalatie.
Of je nu meer wilt weten over de escalatieladder of hulp zoekt bij het oplossen van een conflict, aarzel niet om contact op te nemen met Thijs Tacken via ttacken@arvalis.nl of 06-51490274.
